Αποστολή στις ΗΠΑΤο ζωντανό μουσείο της Harley-Davidson

Πάνος Ν. Διαμάντης

Μέσα στα μουσεία η αιωνιότητα περνάει από δίκη. Διότι η τέχνη, της αυτοκίνησης σαν όλες τις άλλες, θα έπρεπε να βρίσκεται στο δρόμο κι όχι σταθμευμένη για πάντα μέσα σε ένα γυάλινο κλουβί. Η Harley-Davidson το ξέρει – πάντα το ήξερε, σε καθένα από τα 106 χρόνια και τα ατελείωτά της χιλιόμετρα.

Κι όμως. Περιμένεις το μουσείο της, στην όχθη του ποταμού Menomonee κοντά στο κέντρο του Μιλγουόκι, να είναι ακόμη ένα μουσείο. Με αραδιασμένες μοτοσικλέτες που αργά ή γρήγορα θα βαρεθείς να χαζεύεις ή με ανοιχτούς κινητήρες που να εξηγούν διατάξεις κυλίνδρων και αρχαίες, ξεπερασμένες ευρεσιτεχνίες.

Δεν είναι καθόλου έτσι, στο μουσείο της Harley-Davidson (δείτε τις φωτογραφίες). Από τις 450 μοτοσικλέτες του, οι 308 είναι κρυμμένες στην αποθήκη. Οι 142 των χώρων έκθεσης έχουν επιλεχθεί με ένα και μόνο κριτήριο: Η ιστορία που έχουν να διηγηθούν. Όχι ιστορία νέων σχεδίων ή μηχανολογικής προόδου – αλλά αμερικανική ιστορία.

Δίπλα σε μια από τις εξήντα χιλιάδες χακί WLA που στάλθηκαν στα διάφορα μέτωπα του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, μπορείς να δεις μια Harley με ειδικό sidecar για τη διαμονή του ταχυδρομείου τη δεκαετία του ΄20 και λίγο παραπέρα μια άλλη που πουλούσε παγωτό στις χρυσές, για εκείνη τη χώρα, δεκαετίες των ΄50s και ΄60s.

Ταυτόχρονα, μέσα από περίπου 180 χιλιάδες φωτογραφίες, διαφημιστικές αφίσες, ρούχα, τρόπαια, όλος ο προηγούμενος αιώνας δείχνει να ζωντανεύει. Δίπλα στη μοτοσικλέτα που έσωσε την εταιρεία μετά το κραχ του 1929 είναι στημένο ένα συνεργείο της Harley-Davidson του ΄51 με έντονο κόκκινο νέον.

Παραδίπλα, κοντά στις μοτοσικλέτες του Dennis Hopper και του Peter Fonda από την ταινία Easy Rider, δεσπόζει μια τεράστια ροζ Harley που γιορτάζει τις πρώτες γυναικείες περιηγήσεις τη δεκαετία του 1940, καθώς και μια ειδικά βαμμένη WLA που ξεκίνησε το ρεύμα των παρανόμων αναβατών στις αμερικανικές κομητείες.

Κάθε γωνιά σου δείχνει ότι, για τη Harley-Davidson, το μουσείο πρέπει να έχει άποψη, να είναι ένα ζωντανό κύτταρο. Με εικόνες εναλλασσόμενες, σαν την ιστορία των ΗΠΑ τον προηγούμενο αιώνα. Πρέπει την ιστορία της εταιρείας να τη διηγείται, όχι να την εκθέτει αποστειρωμένα.

Ένα παράδειγμα είναι το ταχυδρομικό sidecar του 1916: Καθότι τα ξύλινα sidecars είχαν αγοραστεί από τους ταχυδρόμους, τα περισσότερα σάπισαν στη βροχή ή κάηκαν στο τζάκι. Η HD ανακάλυψε σε ένα σπίτι της αμερικανικής επαρχίας το μοναδικό που διασώθηκε – διότι μια ηλικιωμένη έτυχε να αποθηκεύει σε αυτό τα πουλόβερ της!

Αντίστοιχα, μέσα από τις στρατιωτικές μοτοσικλέτες του μουσείου, γίνεται και η διήγηση για τη στρατιωτική ιστορία των ΗΠΑ τον 20^ο αιώνα. Από την πρώτη παραγγελία του αμερικανικού στρατού, για τη συνοριακή σύρραξη του 1916 με το Μεξικό, μέχρι τις μοτοσικλέτες του Ιράν και του Αφγανιστάν.

Μεσολάβησαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και το Βιετνάμ. Στα 1917-΄18 το 1/3 της παραγωγής της HD ήταν αφιερωμένο στον πρώτο παγκόσμιο και το Νοέμβριο του 1917 ο έμπορος Roy Holtz ήταν ο πρώτος Αμερικανός που κυκλοφόρησε στη Γερμανία με Harley-Davidson.

Στο δεύτερο παγκόσμιο, οι είκοσι από τις εξήντα χιλιάδες στρατιωτικές μοτοσικλέτες που κατασκεύασε η HD διατέθηκαν στο ρωσικό στρατό. Παράλληλα, το περιοδικό της HD, The Enthusiast, αποστέλλονταν σε χιλιάδες φαντάρους στο μέτωπο – και πολλοί από αυτούς απαντούσαν με επιστολές, γράφοντας ότι ονειρεύονταν ατέλειωτα ταξίδια στην Αμερική με μια Harley μόλις γύριζαν από το μέτωπο.

Αν και οι 1.110 Harley-Davidson ΧΑ που κατασκεύασε η εταιρεία ειδικά για την έρημο ξέμειναν στο εργοστάσιο μόλις τελείωσαν οι επιχειρήσεις στη Βόρεια Αφρική, ο στρατός βοήθησε στην επιβίωση της εταιρείας. Κι η HD, λόγω της λειψανδρίας, το ανταπέδωσε δίνοντας εργασία σε εκατοντάδες γυναίκες – που χειρίζονταν ελαφρά μηχανήματα, έκαναν ελέγχους και εργαζόταν με τη συσκευασία.

Στο μέσον της δεκαετίας του 1940, τελικά, όταν οι στρατιώτες επέστρεψαν από τα μέτωπα, χιλιάδες από αυτούς αγόρασαν τις στρατιωτικές WLA. Τις έβαψαν όπως ήθελαν και γύρισαν την Αμερική. Το ίδιο θα έκαναν και όσοι επέζησαν από το Βιετνάμ, σχεδόν τρεις δεκαετίες αργότερα.

Μάλιστα, ήταν τέτοιο το πάθος του λοχία Byron Glass που παρήγγειλε μια Harley-Davidson από τη Σαϊγκόν, ώστε να είναι έτοιμη να την παραλάβει την ημέρα που θα επέστρεφε από το Βιετνάμ στο Μιλγουόκι!

Με αντίστοιχο τρόπο γίνεται και η διήγηση της αγωνιστικής ιστορίας της Harley-Davidson σε ειδικό χώρο του μουσείου της. Αντί να παρατάξει ακίνητες τις αγωνιστικές της μοτοσικλέτες, η HD δημιούργησε μια πρωτότυπη αίθουσα, που αιωρείται με συρματόσχοινα από το ταβάνι και έχει το σχήμα δοχείου καυσίμου!

Στο εσωτερικό της περιλαμβάνει σε κλίμακα ένα τμήμα από τις ξύλινες οβάλ πίστες, στις οποίες ξεκίνησαν οι αγώνες τη δεκαετία του 1910. Στο χώρο αυτό η HD, με δημοσιεύματα, φωτογραφίες και άλλα ντοκουμέντα, διηγείται με ποιον τρόπο αρχικά -λόγω των συχνών απωλειών ανθρώπινης ζωής- αποστασιοποιήθηκε από τους αγώνες.

Και έπειτα, με ποιον τρόπο παρείχε στους αγωνιζόμενους μοτοσικλέτες και με ποιον τρόπο -χωρίς να συμμετέχει επίσημα- καρπωνόταν τις αγωνιστικές επιτυχίες. Δεν φταίμε εμείς που οι μοτοσικλέτες μας είναι τόσο καλές για να τις χρησιμοποιούν οι αγωνιζόμενοι και να κερδίζουν, έλεγε η εταιρεία στα 1913.

Οι αριθμοί του μουσείου

Τα πρώτα σχέδια του μουσείου της Harley-Davidson εκπονήθηκαν το Φεβρουάριο του 2006 και η κατασκευή του ξεκίνησε τέσσερις μήνες αργότερα, σε οικόπεδο 81 στρεμμάτων που άνηκε στην πολιτεία του Ουισκόνσιν. Μέχρι τα εγκαίνια, τον Ιούλιο 2008, η HD δαπάνησε 75 εκατομμύρια δολάρια.

Τα 12.000 τετραγωνικά μέτρα του μουσείου χωρίζονται σε δύο επίπεδα. Διασχίζοντας το ατσάλινο χωροδικτύωμα ύψους έξι μέτρων στην είσοδο το πάνω επίπεδο του μουσείου περιλαμβάνει το ταξίδι της Harley-Davidson: Μοτοσικλέτες τοποθετημένες χρονολογικά, με πρώτη τη Serial Number One, την πρώτη Harley και παλιότερη που υπάρχει, πλημμυρισμένη με λευκό φως μέσα σε γυάλινο πλαίσιο.

Ακολουθεί, στο άνω επίπεδο, ο χώρος έκθεσης των κινητήρων της ιστορίας της HD και η αίθουσα των αγώνων που περιλαμβάνει το ξύλινο τμήμα πίστας τεσσάρων μέτρων με μοτοσικλέτες τοποθετημένες σε γωνία 45 μοιρών. Προσομοιώνουν την ταχύτητα 160 χλμ./ώρα των αγώνων της εποχής.

Στο διάδρομο πριν την κάθοδο ένας μεγάλος τοίχος εκθέτει εκατό από τα πιο αναγνωρίσιμα σχέδια των δοχείων καυσίμου της HD, όλα σχεδιασμένα πάνω στο πρωτότυπο ντεπόζιτο της Fat Bob. Οι Harley απέκτησαν χρώμα το 1922, όταν αποφασίστηκε να γίνει περιορισμένη χρήση του πορτοκαλί χρώματος.

Ωστόσο, η πρώτη φορά που η εταιρεία προσέφερε επιλογή στους πελάτες συνέβη το 1933 – όταν πλέον οι Harley-Davidson άρχισαν να μετατρέπονται από μέσα μετακίνησης σε οχήματα ελεύθερου χρόνου, περιήγησης, διασκέδασης, εικαστικής έκφρασης. Την ίδια χρονιά εμφανίστηκε και ο περίφημος art deco αετός της εταιρείας, ο οποίος δεν έμελλε να χρησιμοποιηθεί πολύ. Πριν τη δεκαετία του 1980, τουλάχιστον!

Το μεγαλύτερο μέρος του κάτω ορόφου του μουσείου είναι αφιερωμένο στην Custon Κουλτούρα. Περιλαμβάνει τις Harley-Davidson που πρωταγωνίστησαν στο Χόλιγουντ, αφίσες του Marlon Brando πάνω σε μια Harley, συνεργεία των ΄50s, ρούχα των παρανόμων – όλη την αμερικανική κουλτούρα της Harley!

Προς την έξοδο, ένα εικονικό σχεδιαστήριο εξηγεί πως γινόταν ο σχεδιασμός και η κατασκευή των HD. Από το πρώτο τμήμα μηχανολογίας και σχεδιασμού (που δημιουργήθηκε το 1963) μέχρι το Κέντρο Προϊοντικής Εξέλιξης του Willie G. Davidson, σήμερα.

Στο πίσω μέρος του μουσείου της Harley-Davidson στο Μιλγουόκι, οι δύο όροφοι φιλοξενούν τους χώρους του αρχείου και της αποθήκευσης μοτοσικλετών που δεν εκτίθενται. Η περιήγηση σε αυτούς τους χώρους, με ξεναγό, κοστίσει 25 δολάρια.

Στην -ελεγχόμενης θερμοκρασίας και υγρασίας- μεγάλη αίθουσα του αρχείου, απόρθητη από κάθε είδους ζωύφιο, ψηλές βιβλιοθήκες κρατούν χιλιάδες ειδικά κουτιά από ειδικό χαρτί, που αντέχει στη διάβρωση.

Οι εργαζόμενοι του μουσείου φορούν γάντια αν θέλουν να ανοίξουν ένα από τα κουτιά, που -αρχειοθετημένα- περιλαμβάνουν παλιά έντυπα αντιπροσώπων, κράνη, ρολόγια, δώρα, κονκάρδες, μπλουζάκια, μοντελάκια, τηλεφώνα, τρόπαια, φλιπεράκια, ντοκουμέντα – κειμήλια της Harley-Davidson από άλλες εποχές.

Στον ίδιο χώρο φυλάσσονται και παλιά ποδήλατα που κατασκεύαζε η εταιρεία, πρωτότυπες μοτοσικλέτες που ήταν πολύ ακριβές για να γνωρίζουν την γραμμή παραγωγής, καθώς και τα σκουτεράκια της HD από την περίοδο 1917-΄22- τα περισσότερα με τα αυθεντικά τους sidecars!

Στις μεταλλικές συστοιχίες της αποθήκης των μοτοσικλετών, αντίστοιχα, είναι δεμένη με ασφάλεια καθεμία από τις ιστορικές μοτοσικλέτες της HD. Η πρώτη είναι μια του 1908, ενώ η τελευταία διαρκώς αλλάζει, κάθε φορά που η Harley-Davidson βγάζει μια νέα μοτοσικλέτα στην παραγωγή. Και η ιστορία συνεχίζεται.

auto.in.gr